โครงเรื่อง โปรเจ็กรถจักรยาน
รถจักรยาน เป็นพาหนะทางบกที่ขับเคลื่อนไปโดยกำลังของกล้ามเนื้อมนุษย์ รถจักรยานนอกจากจะต้องเบา ก็จะต้องมีความฝืดที่เกิดขึ้นระหว่าง ล้อกับพื้นดินน้อยที่สุด และอาจจะเพิ่มความเร็วให้มากขึ้นได้พอสมควร
ก่อนคริสต์ศักราช 2300 ปี ชาวจีนได้ประดิษฐ์ยานพาหนะทางบกที่มีลักษณะคล้ายรถจักรยานขึ้น และต่อมาชาวอียิปต์ และอินเดียก็ได้ประดิษฐ์ขึ้นเช่นเดียว กันแต่ไม่มีรายละเอียดเกี่ยวกับลักษณะรูปร่าง
ในปี ค.ศ. 1790 ชาวฝรั่งเศษชื่อ Count Mede de Sivrac ได้ประดิษฐ์ยานพาหนะคล้ายรถจักรยาน ประกอบด้วยล้อ 2 ล้อ เชื่อมกันด้วยไม้ ทำเป็นรูป คล้ายหลังม้า หรือหลังสัตว์ต่างๆ และเคลื่นที่ไปข้างหน้าด้วยการไสด้วยเท้า ใช้ชื่อยานพาหนะนี้ว่า Celerifere หรือ Velocifere มาจากภาษาลาติน Cefer แปลว่า เร็ว และ Fere แปลว่า บรรทุก
ต่อมาในระหว่างปี ค.ศ. 1816 - 1818 Baron Karl Friedrich von drais de Sauerbrun ชาวเยอรมันได้ปรับปรุง Celerifere ด้วยการเพิ่มอุปกรณ์ สำหรับบังคับทิศทาง และมีที่นั่งที่มีสปริง และถือว่าเป็นรถจักรยานคันแรก ของโลก ในฝรั่งเศษ ได้นำมาใช้ และให้ชื่อว่า Draiseinne เพื่อเป็นเกียรติแก่ผู้ที่ได้ ประดิษฐ์ขึ้น ศาสตราจารย์ David Gordon Wilson แห่ง MIT ได้กล่าวว่า von Drais เป็นผู้ประดิษฐ์จักรยานคันแรกของโลกสำหรับในอังกฤษ ไม่เห็นด้วยกับชื่อที่ฝรั่งเศษได้ตั้งขึ้น และตั้งชื่อใหม่ว่า "Hobby horse หรือ Danny horse" ในปี ค.ศ. 1820 von Drais ได้ทำสถิติขึ้นเป็นครั้งแรกในประวิติศาสตร์ของรถจักรยาน โดยขี่ระหว่างเมือง Beaume กับเมือง Dijon ด้วยความเร็ว ชั่วโมงละ 15 กิโลเมตร
ในปี ค.ศ. 1821 นักประดิษฐ์ชาวอังกฤษ ชื่อ นาย Louis Gompertz ได้ปรับปรุงDraisienne โดยใส่เกียร์และสลักที่ล้อหน้า แต่ยังคงใช้เท้าไสไปบนพื้น ถ้า ใครที่ขาแข็งแรงดีก็สามารถทำความเร็วได้ 16 - 22 กิโลเมตรต่อชั่วโมง ต่อมาในปี ค.ศ. 1839 Kirkpatrick MacMillan ช่างทำเกือกม้าชาวสกอตซ์ ได้เปลี่ยน hobby horse มาเป็นรถจักรยาน โดยเลิกการใช้เท้าไสไปบนพื้นดิน และใส่ก้านบันไดที่ล้อหน้าผู้ขี่จะปั่นลูกบันไดและบังคับตัวรถโดยเท้าไม่ต้องแตะพื้นดิน ทำให้มีรูปร่างคล้ายรถจักรยานมากขึ้น ในปี ค.ศ. 1860 สองพี่น้อง Pirre และ Ernest Michaux ชาวฝรั่งเศษ ได้ประดิษฐ์รถจักรยานที่มีล้อหน้าและล้อหลังเกือบเท่ากัน และใช้ กำลังขับเคลื่อนโดยการติดตั้งก้านบันไดที่ดุมล้อหน้า เรียกว่า Velocipede Pierre Lallement ซึ่งแยกตัวออกจากครอบครัว Michaux และได้ต่อ Velocipede ขึ้น และได้รับความนิยมมาก ชาวอเมริกัน ให้ฉายาว่า boneshakerต่อมาถึงช่วงของผู้ประดิษฐ์ ยอดเยี่ยมชาวอังกฤษชื่อ James Starley ได้ปรับปรุงตามแบบ boneshaker ของ Michaux และภายหลังได้รับ ความสำเร็จในการประดิษฐ์รถจักรยานที่เรียกว่า "Penny Farthing" (เหรียญบาท กับเหรียญสลึง) คือล้อหน้าเหมือนเหรียญ เพ็นนีของอังกฤษ และล้อหลังเล็กเหมือนเหรียญฟาร์ทิงเนื่องจากรถจักรยานเหรียญบาท และเหรียญสลึงค่อนข้างอันตราย ในปี 1879 H.J. Lawson ได้ประดิษฐ์รถจักรยานนิรภัย ขับเคลื่อนล้อหลัง แต่ไม่ได้ประดิษฐ์สู่ตลาด ต่อมาในปี ค.ศ.1884 James Starly ได้ประดิษฐ์ รถจักรยานแบบนิรภัย ซึ่ง ประกอบด้วยล้อหน้าและล้อหลังเท่ากัน และโซ่โยงไปกับล้อหลัง
ในปี ค.ศ. 1880 Humber และคณะได้ผลิตรถจักรยานตัวถังเป็นรูปขนมเปียกปูน ซึ่งเป็นแบบอย่างของจักรยานสมัยปัจจุบันนี้
ในปี ค.ศ. 1984 การแข่งขันจักรยานยนต์ในกีฬาโอลิมปิก สหรัฐอเมริกา ได้มีการวิวัฒนาการจักรยานมากที่สุด ตัวถังรถจักรยานเปลี่ยนจากสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน เป็นรูปสามเหลี่ยม ให้กับทีมจักรยานแบบทีมเปอร์ซูทของสหรัฐฯ ใช้ในการแข่งขัน กีฬาโอลิมปิก ความจริงการวิวัฒนาการนี้มิได้เกิดขึ้นเป็นครั้งแรก มอนเต้ แห่งศูนย์วิทยาศาสตร์การกีฬาของอิตาลี ได้ประดิษฐ์จักรยานรูปสามเหลี่ยมให้ ฟรังเดสโก้ โมเชอร์ เวลา 60 นาที สามารถขี่ได้ระยะทาง 50.644 กม. ที่สนาม ในร่มเมืองสตุตการ์ท เยอรมันตะวันตกจักรยานเข้ามาแพร่หลายในประเทศไทยในสมัยรัชกาลที่ 5 มีการประชุมรถจักรยานเป็นครั้งแรกที่วังบูรพาภิรมย์ เนื่องในโอกาส ที่กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถเสด็จกลับจากยุโรป พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จ พระราชดำเนิน เมื่อวันที่ 9 กรกฎาคม พ.ศ.2442
ในปัจจุบันมีจักรยานหลายชนิด มีตั้งแต่ 1 ล้อ ไปจนถึงหลายล้อ หรือจักรยานที่มีการดัดแปลงแบบแปลกๆ เช่น มีล้อหน้าใหญ่ แต่ล้อหลังเล็ก จักรยานยัง เป็นเครื่องมือในการแข่งขันกีฬาประเภทหนึ่งด้วย
ประเภทจักรยานแบ่งตามลักษณะการใช้งาน คือ 1. Road Bike จักรยานแข่งขัน หรือที่หลาย ๆ คนเรียกว่าจักรยานเสือหมอบ จักรยานเสือหมอบเป็นจักรยานที่มีโครงสร้างที่ค่อนข้างใหญ่ แต่บาง มีขนาดล้อที่ใหญ่ (28 นิ้ว) หน้ายางบาง เพื่อเพิ่มความเร็วในการขับขี่ มีน้ำหนักอยู่ที่ 6-11 กิโลกรัม แต่จักรยานที่ใช้แข่งขันต้องมีน้ำหนักไม่ต่ำกว่า 6.8 กิโลกรัม (เบากว่ากระเป๋านักเรียนเด็กประถมบ้านเราอีก) อัตราการทดความเร็วด้วยเกียร์ในจักรยานเสือหมอบทั่วไปค่อนข้างสูง (4.4/1 ถึง 1.85/1) ดังจะเห็นได้จากเกียร์หน้ามีขนาดใหญ่และเกียร์หลังมีขนาดเล็ก
สามารถแบ่งรถประเภทนี้ย่อยลงไปอีกเป็น
1 .1Road Bike หรือ เสือหมอบ 1.2 Triatlhlon หรือรถสำหรับไตรกีฬา
1.3 Cyclocross รถถนนแบบวิบาก
1.4 Timetrial รถแข่งทำเวลาในระยะทางสั้นๆ
2. Mountain Bike
ถูกสร้างขึ้นครั้งแรกในปี 1973 รัฐ California สหรัฐอเมริกา วัตถุประสงค์เริ่มต้นในการสร้างครั้งแรกเพื่อการขับขี่แบบผ่อนคลาย แต่ด้วยโครงสร้างที่แข็งแกร่งจึงมีคนนำรูปแบบจักรยานไปใช้ในการขับขี่ จักรยานผาดโผน หรือขับลุยในพื้นที่ป่าหรือภูเขา Specialized เป็นบริษัทแรกที่ผลิตจักรยาเสือภูเขาในรูปแบบอุตสาหกรรม (รุ่น Stumpjumper ในปี 1981) หลังจากนั้นความนิยมในตัวจักรยาเสือภูเขาก็มากขึ้นเรื่อย ๆ จนปัจจุบันแทบทุกบริษัทที่ผลิตจักรยาน จะผลิตจักรยานเสือภูเขาออกสู่ตลาดด้วยเสมอ
จักรยานเสือภูเขามีลักษณะเฉพาะคือ ตัวถังที่ค่อนข้างสั้นและเตี้ย วัศดุที่ใช้เป็น อลูมิเนียม หรือคาบอนที่มีเส้นผ่านศูนย์กลางขนาดใหญ่ ล้อเล็ก (เส้นผ่านศูนย์กลาง 26 นิ้ว) และยางหน้ากว้าง มีเกียร์ไม่ต่ำกว่า 21 เกียร์ (3x7) ส่วนมากจะมีโช้คอัพในส่วนของตะเกียบหน้า ส่วนโช้คอัพตรงตัวถังนั้นมีให้เห็นทั่วไป แต่ยังไม่ถือเป็นอุปกรณ์มาตรฐาน ด้วยลักษณะต่าง ๆ เหล่านี้ทำให้จักรยานเสือภูเขาเป็นจักรยานที่เสถียร แข็งแกร่ง แต่มีน้ำหนักเบา ความนิยมในตัวจักรยานเสือภูเขาจึงมากขึ้น แม้ว่าส่วนใหญ่แล้วคนที่ซื้อจักรยานเสือภูเขา ไม่ได้นำไปจักรยานเสือภูเขาไปขับขี่โลดโผน หรือลุยป่าลุยเขา
เสือภูเขาที่เราคุ้นเคย ก็แบ่งย่อยลงไปเป็น
2.1 Mountain Bike Hardtail หางแข็งที่คุ้นเคย
2.2 Mountain Bike Softtail หางอ่อน คือมีระบบกันสะเทือนด้านหลัง แต่ตัวรถไม่มีจุดหมุน ให้ช่วงยุบประมาณ 1 - 1.5 นิ้ว
2.3 Mountain Bike Full Suspension ที่มีช่วงยุบไม่เกิน 4 นิ้ว
2.4 All Mountain คือ Full Sus ที่มีช่วงยุบ มากกว่า 4 นิ้ว แต่ไม่เกิน 6 นิ้ว
2.5 Freeride คือ Full Sus ที่มีช่วงยุบ มากกว่า 6 นิ้ว แต่ไม่เกิน 8 นิ้ว
2.6 Downhill คือ Full Sus ที่มีช่วงยุบ มากกว่า 8 นิ้วขึ้นไป
2.7 Dirtjump รถโดด พวกนี้ส่วนมากหางแข็ง ช่วงยุบหน้าไม่มากไม่เกิน 130 มม.
2.8 Four cross (4X) รถแข่งในสนามที่ทำเป็นรอบๆมีเนินโดด คล้าย BMX ปล่อยตัวที่ละ 4 คน รถพวกนี้ยุบไม่เยอะ 4-5 นิ้ว แต่องศาท่อนั่งจะลาดไปข้างหลังเยอะให้โดดได้ง่าย
2.9 Dual Slalom (DS) แข่งลงเขาสั้นๆ ปล่อยตัวที่ละ 2คน เลนใครเลนมัน ลงให้เร็วที่สุด รถพวกนี้ก็ยุบไม่เยอะแต่องศารถคล้าย Downhill ลาดทั้งหน้าและหลังเพราะลงอย่างเดียว ไม่เผื่อปั่นขึ้นเลย ปัจจุบันไม่ค่อยมีแข่งแล้ว เพราะถูก 4X มาแย่งความนิยมไปหมดซึ่งหลายคนอาจรู้จักกันดีอยู่แล้ว เพราะเคยใช้ขับขี่ในสมัยเด็ก ๆ BMX เป็นจักรยานที่มีขนาดเล็กแต่แข็งแกร่ง เพราะต้องใช้ในการขับขี่ผาดโผน ล้อที่มีขนาดเล็กเป็นพิเศษ และหน้ายางที่กว้างกว่าปกติ ทำให้จักรยาน BMX เป็นจักรยานที่มีการทรงตัวที่ดี แต่ไม่เหมาะสมกับการขับขี่โดยทั่วไป เพราะอัตราทดความเร็วที่ต่ำ และรูปทรงที่เตี้ย ทำให้คนปั่นเมื่อยหัวเข่า เวลาที่ต้องปั่นจักรยานในระยะทางไกล
การแข่งขันมีดังนี้
1. การแข่งขันจักรยานแบบไทม์ไทรอัล มีทั้งประเภทลู่และถนน เป็นการแข่งขันที่ใช้เวลาเป็นหลัก คือในเวลา 1 ชั่วโมง จะขี่จักรยานได้ระยะทางเท่าไร สรุปก็คือเป็นการแข่งขันกับเวลา นักจักรยานจะต้องแข่งกับเวลานักจักรยานคนใดทำเวลาได้น้อยที่สุดถือเป็นผู้ชนะ ถ้าทำเวลาได้ดีที่สุดทั้ง 3 คน ก็ให้เป็นที่ 1 ทั้ง 3 คน
2. การแข่งขันจักรยานแบบสปริ้นท์ การแข่งขันนี้เปรียบเหมือนการเล่นหมากรุกบนจักรยาน ต้องใช้กลวิธีต่างๆ อย่างสมบูรณ์เป็นการแข่งขันที่ตื่นเต้นเร้าใจ สนุกสนานที่สุด
เริ่มต้นแข่งขันจะไม่ใช้ความเร็ว นักจักรยานที่จับฉลากได้จะเป็นผู้ขี่นำในรอบที่ 1 จะขี่เร็วหรือช้าก็ได้ นักจักรยานอีกคนหนึ่งจะขี่ตามหลังไม่ยอมขึ้นหน้า พอครบรอบที่ 1 หรือขึ้นรอบที่ 2 ก็จะเร่งความเร็วขึ้นหรืออาจช้ากว่าเดิมก็ได้ จะขี่ฉวัดเฉวียนกันขึ้นๆลงๆ บนพื้นเวลโลโดม หาจังหวะของคู่ต่อสู้เผลอบางครั้งก็แกล้งหลอกให้คู่ต่อสู้เป็นผู้ขี่อยู่ข้างหน้า เมื่อเหลืออยู่อีก 200 เมตร จะถึงเส้นชัยก็จะสปริ้นท์แข่งขันเข้าเส้นชัย ห้ามใช้เล่ห์เหลี่ยมต่างๆ ในการที่จะทำให้เกิดการปะทะกัน จะต้องรักษาเส้นทางของตนไว้จนกว่าจะเข้าเส้นชัย
3. การแข่งขันจักรยานแบบเดี่ยวเปอร์ซูท คือการแข่งขันระหว่างนักจักรยาน 2 คน เริ่มคนละด้านของสนาม เมื่อเริ่มแข่งขันนักจักรยานทั้ง 2 คนขี่ครบ 4,000 เมตร แต่การแข่งขันอาจจบลงก่อนครบระยะทางได้ถ้าหากจักรยานคนหนึ่งไล่อีกคนหนึ่งทัน แต่ถ้าต่างคนต่างไล่กันไม่ทันใครขี่ครบระยะทางก่อนถือเป็นผู้ชนะ
การไล่ทันกัน คือ เมื่อชุดเฟืองโซ่ของคู่แข่งขันมาอยู่ในระดับเดียวกันกับชุดเฟืองโซ่ของตน
การแข่งขันจักรยานแบบทีมเปอร์ซูท เป็นการแข่งขันระยะทาง 4 กิโลเมตรประกอบด้วยนักจักรยานทีมละ 4 คนเริ่มต้นแข่งขันโดยแต่ละทีมจะอยู่ตรงข้ามกัน และขี่เพื่อไล่อีกฝ่ายหนึ่งให้ทัน
การไล่ทัน คือ ถือเอานักจักรยานคนที่ 3 ของทีมที่ไล่มาอยู่ในระดับเดียวกันกับนักจักรยานคนที่ 3 ของอีกทีมหนึ่ง การขี่จะขี่เรียงกันจะเปลี่ยนกันขี่นำหน้าทุกๆ ครึ่งรอบหรือหนึ่งรอบจนกว่าจะครบระยะทาง 4,000 เมตร
การจับเวลาและจัดตำแหน่ง ถือเอาล้อหลังของนักจักรยานคนที่ 3 ของทีม ผ่านเส้นชัยไป
4. การแข่งขันจักรยานแบบฟอร์ทเรซ เป็นการแข่งขันประเภทลู่ที่มีระยะทางยาวที่สุด หรูหราที่สุด ความเร็วของจักรยานจะเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา บางครั้งนำหน้าบางครั้งก็หล่นไปอยู่ข้างหลัง ให้คะแนนทุกๆ 4 รอบ ในรอบให้คะแนนนักจักรยานที่ 1 ถึง 4 จะได้คะแนน 5, 3, 2, 1 ตามลำดับ การสปริ้นท์เอาคะแนนมี 18 ครั้ง สำหรับครั้งที่ 9 และครั้งสุดท้ายคะแนนจะเป็น 2 เท่าของธรรมดา นักจักรยานที่ได้คะแนนมากกว่าจะเป็นผู้ชนะถ้ายังเสมอกันให้ถือตำแหน่งเข้าเส้นชัยรอบสุดท้าย
5. การแข่งขันจักรยานแบบแมสสตาร์ท เป็นการแข่งขันคล้ายสปิ้นท์แต่จำนวนของจักรยานจะมากอาจจะเป็นกลุ่มๆ ละไม่เกิน 8 คน นักกีฬาคนที่เข้าเส้นชัยก่อนจะเป็นผู้ชนะที่ 1 แล้วเรียงไปจนคนสุดท้ายนักกีฬาจะสู้กันเต็มที่เมื่อเหลือระยะทาง 800 เมตร หรือ 400 เมตรเท่านั้น นอกนั้นจะคุมเชิงกันอยู่ตลอดทำให้ไม่หน้าเบื่อ จะสนุกก็ตอนท้ายเท่านั้น
6. การแข่งขันจักรยานแบบอีลิมิเนชั่น เป็นการแข่งขันเดี่ยว โดยคัดผู้ที่เข้าเป็นคนสุดท้ายในการสปริ้นท์ออก เริ่มแข่งขันให้ขี่ฟลายอิ้งสตาร์ตด้วยความเร็วปานกลาง 1 รอบ ถ้าสนามที่สั้นกว่า 330.33 เมตร ให้มีการสปริ้นท์ทุก 2 รอบ เมื่อเหลือ 2 คนสุดท้าย ตัดสินด้วยตำแหน่งล้อหน้าบนเส้นชัย
หมายเหตุ ทีมใดที่สตาร์ตผิดกติกา 3 ครั้ง ถ้าในรอบแรกจะถูกให้ออกจากการแข่งขัน ถ้าในรอบต่อไปจะถูกจัดให้เป็นอันดับสุดท้าย ถ้าในรอบชิงชนะเลิศจะถูกตัดสินให้เป็นที่ 2
7. การแข่งขันจักรยานแบบทีมระยะไกล ให้ใช้ระบบคะแนนนักจักรยานคนใดที่ผ่านเส้นชัยคนที่ 1 จะได้ 1 คะแนน คนที่ 2 จะได้ 2 คะแนน คนที่ 3 จะได้ 3 คะแนน และต่อไปจนครบทุกคน เมื่อครบรอบแล้วให้เอาคะแนนมารวมกัน ทีมใดได้คะแนนน้อยกว่าเป็นผู้ชนะถ้าคะแนนเท่ากันให้เอาเวลาของ 3 รอบมารวมกัน ทีมใดที่ทำเวลาน้อยที่สุดเป็นผู้ชนะ
อุบัติเหตุมี 2 ประเภท
1. อุบัติเหตุที่ยอมรับได้มี 3 อย่าง
- การล้ม
- ยางแตก
- การชำรุดเสียหายของชิ้นส่วนหลักที่สำคัญของจักรยาน (ให้ผู้นั้นเริ่มสตาร์ตใหม่)
2. อุบัติเหตุที่ยอมรับไม่ได้ คือ อื่นๆ นอกจากที่ระบุไว้ข้างต้น (ต้องออกจากการแข่งขัน)
ประเภทการแข่งขันที่เป็นที่นิยม
ประเภทการแข่งขันบนถนน
1. ทัวร์ เดอร์ ฟร็องซ์ (Tour de France) ซึ่งจะแข่งขันกันในระยะทาง 3,400 กิโลเมตร แข่งขันเป็น 24 ช่วงต่อวัน
ประเภทการแข่งขันลู่
1. การแข่งขันความเร็วระยะสั้น (Sprint) จำนวนผู้เข้าแข่งขัน 2 - 3 คน โดยจะแข่งกัน 1 รอบหรือมากกว่า การจับเวลาจะทำในช่วงระยะสุดท้าย
2. การแข่งขันประเภทต่อแต้ม (Handicap race) เป็นการแข่งขันระยะไม่เกิน 800 เมตร
3. การแข่งขันประเภทเดี่ยวแบบไล่ตาม (Individual pursuit) เป็นการแข่งขันระหว่าง 2 คนไล่เป็นวงกลม ประเภทชายระยะทาง 4,000 เมตร ส่วนประเภทหญิงระยะทาง 3,000 เมตร และ 5,000 เมตร สำหรับมืออาชีพ
4. การแข่งขันประเภททีมแบบไล่ตาม (Team pursuit) จะมีผู้เข้าแข่งขันทีมละ 4 คน ใช้วิธีจับเวลาการแข่งขัน โดยดูเวลาของผู้เข้าแข่งขัน 3 คนแรก ของแต่ละทีมเข้าสู่เส้นชัย ทีมใดทำเวลาได้ดีเป็นผู้ชนะ
5. การแข่งขันประเภทไล่ตามออสเตรเลียน (Australian pursuit) เป็นการแข่งประเภททีมๆ ละ 8 คน ใช้การนับจำนวนรอบ หรือกำหนดเวลาเป็นการตัดสิน
6. การแข่งขันประเภทไล่ตามอิตาเลียน (Italian pursuit) แข่งระหว่าง 2 - 3 ทีม แต่ละทีมมีผู้เข้าแข่งขัน 5 คน ขี่จักรยานคนละ 1 รอบ เมื่อครบแล้วให้คนต่อไปเข้าไปแทนจนครบ 5 คน ทีมใดทำเวลาได้น้อยที่สุดเป็นผู้ชนะ
7. การแข่งขันจากจุดหนึ่งไปยังอีกจุดหนึ่ง (Point - to - point) เป็นการแข่งขันแบบเก็บคะแนนในแต่ละรอบ หรือหลายๆ รอบ ผู้ชนะคือผู้ที่ทำคะแนนได้สูงที่สุด แม้จะเข้าเส้นชัยเป็นอันดับหนึ่งก็ตาม
8. การแข่งขันที่ไม่มีต่อ เป็นการแข่งขันระยะไกล 8 กิโลเมตร และ 16 กิโลเมตร โดยผู้เล่นทั้งหมดออกตัวพร้อมกันที่เส้นเริ่มต้น การแข่งขันประเภทนี้มีหลายรูปแบบหลากหลาย เช่น " Devil - take - the - hindmost " ซึ่งจะแข่งขันเป็นรอบๆ ผู้ที่เข้าแข่งขันเข้าเส้นชัยเป็นคนสุดท้ายในแต่ละรอบจะถูกคัดออก หรือการแข่งขันที่เรียกว่า " Unknown distance " ซึ่งผู้เข้าแข่งขันจะไม่ทราบระยะทางที่ต้องแข่ง จนกว่าจะมีเสียงดังของระฆังดังขึ้น เพื่อแสดงว่าเป็นการแข่งรอบสุดท้าย
9. การแข่งขันแบบทีมผลัด (Madison racing) โดยผู้เข้าแข่งขันขี่จักรยานเป็นคู่ คนหนึ่งอยู่ในลู่ ส่วนอีกคนรออยู่ และผลัดเปลี่ยนกันเมื่อผู้เข้าแข่งที่อยู่ในลู่ดันคู่ของตนให้ขี่ต่อไปเมื่อครบรอบ
10. การแข่งขันจักรยานวิบาก (Cyclo - cross) มักจะแข่งกันในฤดูหนาว โดยเส้นทางการแข่งขันมีทั้งผ่านป่าไม้ ทุ่งหญ้า และถนนต่างๆ ที่จะต้องไม่เสี่ยงกับอันตราย เช่น มีลักษณะเป็นขั้นบันได เป็นต้น ระยะทางการแข่งขันไม่เกิน 24 กิโลเมตร แต่ถ้าแข่งขันเป็นรอบ แต่ละรอบจะมีระยะทางไม่น้อยกว่า 3 กิโลเมตร
11. การแข่งขันจักรยานไต่เขา (Hill climb) เป็นการแข่งขันเฉพาะประเภทชายในระยะไม่เกิน 5 กิโลเมตร หรืออาจน้อยกว่านี้ก็ได้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความชันของภูเขาที่แข่งขัน
12. การแข่งขันแบบจับเวลา (Timetrial) จะต้องแข่งขันตามระยะทางที่กำหนด โดยทำเวลาให้น้อยที่สุด ผู้เข้าแข่งขันจะต้องออกตัวห่างกันคนละประมาณ 1 นาที
ระยะทางแบ่งออกเป็นระยะสั้นๆ ไม่เกิน 50 กิโลเมตร ระยะทางกลางประมาณ 160 กิโลเมตร สำหรับผู้ชาย และ80 กิโลเมตร สำหรับผู้หญิง ส่วนระยะทางไกลประมาณ 160 กิโลเมตร 12 ชั่วโมง สำหรับผู้หญิง และ160 กิโลเมตร 12 ชั่วโมง สำหรับผู้ชาย
13. การแข่งขันบนลูกกลิ้ง (Roller race) เป็นการแข่งขันจักรยานอยู่กับที่บนลูกกลิ้งรองรับ 3 อัน โดยลูกกลิ้ง 2 อันอยู่ติดกันจะรองรับน้ำหนักของล้อหลัง ส่วนลูกกลิ้งอีกอันจะรองรับล้อหน้า ผู้ที่ทำระยะทางดีที่สุดเป็นผู้ชนะ
